Incontinentie ... Het is een behoorlijk zwaar beladen begrip, waarrond heel wat misvattingen bestaan. Zo is dit absoluut geen ‘ouderdomsverschijnsel’ èn bestaan er diverse vormen van urineverlies en deze komen voor bij 1 op de 10 Belgen, van jong tot oud!

Het goede nieuws is dat in de meeste gevallen incontinentie perfect te behandelen is. Er bestaan heel wat mogelijke oorzaken, het spreekt voor zich dat het type behandeling hiervan afhankelijk is. Om te beginnen wordt een onderscheid gemaakt tussen:

              1. Urine-incontinentie
              2. Ontlasting incontinentie (fecaal)

Urine-incontinentie komt het meest frequent voor. Binnen deze vorm van incontinentie kan je dan weer een onderscheid maken tussen verschillende varianten in functie van de onderliggende oorzaak en ook naar ernst van de aandoening toe.

Types urine-incontinentie

  1. Stress-incontinentie
  2. Urge-incontinentie
  3. Druppel-incontinentie
  4. Neurogene incontinentie
  5. Functionele incontinentie
  6. Totale incontinentie
  7. Zwangerschapsincontinentie

1. Stress-incontinentie

Met de term ‘stress’ wordt hier verwezen naar de buikholte die onder druk komt te staan tijdens inspanningen zoals sporten en heffen, maar evengoed lachen of hoesten. Deze variant wordt ook wel ‘inspanningsincontinentie’ genoemd en komt voor bij zowel mannen als vrouwen.

Eén op 4 vrouwen ouder dan 35 jaar heeft hier last van. De belangrijkste oorzaak ligt in de bekkenbodem die verzwakt is omwille van zwangerschap, bepaalde hormonale veranderingen (tekort aan het oestrogeen hormoon wanneer een vrouw stopt met menstrueren) of een aangeboren aanleg hiertoe. Door het verslappen van de bekkenbodemspieren zakt de plasbuis uit waardoor deze onvoldoende weerstand kan bieden aan de druk van de blaas.

Bij mannen komt deze vorm van incontinentie soms voor na een prostaatoperatie. Zowel bij vrouwen als bij mannen met overgewicht kan het extra gewicht op blaas en bekkenbodem een invloed hebben op het ontstaan en/of verergeren van stress-incontinentie.

BEHANDELING STRESS-INCONTINENTIE

Voor de behandeling van deze vorm van incontinentie wordt meestal in de eerste plaats gekeken richting versteviging van de bekkenbodemspieren via kinesitherapie. Artsen kunnen ook bepaalde vormen van medicatie of een operatieve ingreep voorstellen. Wil je meer weten over de problematiek rond bekkenbodemproblemen, lees er alles over via http://www.bekkenbodemproblemen.be

2. Urge-incontinentie

Met de term ‘urge’ of ‘aandrang’ wordt verwezen naar het feit dat wanneer men een behoefte voelt om te plassen, dit telkens als heel dringend wordt aangevoeld. Deze variant wordt ook wel ‘aandrang-incontinentie’ genoemd. Ze komt veel voor bij ouderen. Meestal is ze het gevolg van een ‘overactieve blaas’, deze trekt samen op momenten dat dit niet wenselijk is. Meerdere oorzaken kunnen aan de basis liggen, gaande van bvb. neurologische aandoeningen tot verminderde vrouwelijke hormonen na de menopauze of overmatig alcoholverbruik.

BEHANDELING URGE-INCONTINENTIE

Voor de behandeling van deze vorm van incontinentie wordt meestal in de eerste plaats gekeken richting ‘blaastraining’. Daarnaast kunnen soms geneesmiddelen of hormonen worden voorgeschreven. En ook bij deze vorm van incontinentie gaat men soms over tot bekkenbodemtherapie om de bekkenbodem te versterken.

Wanneer stress-incontinentie gepaard gaat met een dringende behoefte (vaker bij vrouwen), spreekt men soms van ‘gemengde incontinentie’.

Beide vormen van incontinentie gaan gebruikelijk gepaard met een eerder lichte vorm van urineverlies. Naast de traditionele behandeling kan aangepast modieus incontinentie-ondergoed hier voor een aanzienlijke verhoging van het comfort zorgen.

3. Druppel-incontinentie

Bij druppel-incontinentie is er sprake van een druppelsgewijs verlies van urine. Dit komt vooral voor op iets oudere leeftijd en vaker bij mannen dan bij vrouwen. Deze variant wordt ook wel ‘overloop-incontinentie’ genoemd.

Bij mannen heeft dit vaak te maken met een vergroting van de prostaat, waardoor de plasbuis afgekneld wordt. De blaas heeft moeite om te legen en er blijft wat urine achter. Op een gegeven moment loopt de blaas over, neemt de druk toe en is er verlies van urine. Ook een ontsteking van de prostaat kan ditzelfde probleem geven. Nog een andere oorzaak, zowel bij mannen als bij vrouwen, kan zijn dat het sluitmechanisme van de blaas niet goed functioneert..

BEHANDELING DRUPPEL-INCONTINENTIE

De behandeling zal variëren in functie van de oorzaak: bij een vrij licht urineverlies kan men opteren voor het gebruik van incontinentie-ondergoed. Bij iets ernstiger gevallen wordt een effectieve behandeling opgestart:

  • Indien de problemen worden veroorzaakt door het minder goed functioneren van de bekkenbodemspieren, zal men via kinesitherapie trachten deze spieren te versterken.
  • Bij een vergroting van de prostaat zal men mogelijk opteren voor een operatieve ingreep. 
  • In bepaalde gevallen wordt een katheter geplaatst om zelf de blaas te legen
  • Soms wordt een behandeling via neuro-stimulatie voorgeschreven

4. Neurogene incontinentie

Bij een beschadiging van de lichaamszenuwen of het centraal zenuwstelsel kan ‘neurogene’ incontinentie ontstaan, wat zich vertaalt in een ‘te slappe’ of ‘te krachtige’ blaas. Deze wordt immers gecontroleerd door de zenuwen. Deze variant wordt ook wel reflex-incontinentie genoemd. Neurogene incontinentie kan een aantal oorzaken hebben, ze kan bvb het gevolg zijn van een ruggenmergletsel, een zware operatie, bepaalde zenuwaandoeningen (bvb ziekte van Parkinson, Multiple Sclerose), etc.

BEHANDELING NEUROGENE-INCONTINENTIE

Bij neurogene incontinentie is het meestal niet mogelijk de oorzaak weg te nemen en zal men trachten de klachten te verminderen. De eventuele behandeling gebeurt steeds op medisch advies via bijvoorbeeld katheters.

5. Functionele incontinentie

Men spreekt van functionele incontinentie wanneer de blaas normaal functioneert, maar u niet tijdig naar het toilet geraakt op het moment dat u aandrang voelt. De oorzaak is meestal een lichamelijke of psychische aandoening (bvb. dementie, motorische problemen, blindheid …).

BEHANDELING FUNCTIONELE INCONTINENTIE

In de praktijk volstaat het bij deze vorm van incontinentie in de meeste gevallen om te proberen het probleem te voorkomen door vaker naar het toilet te gaan, ook bij weinig aandrang. Bij slechtziende personen is het belangrijk dat zij heel snel de weg naar het toilet kunnen vinden.

6. Totale incontinentie

Men spreekt van totale incontinentie wanneer de blaas niet langer functioneert en u dus geen aandrang meer voelt. De oorzaak kan liggen in slecht functionerende bekkenbodemspieren, een neurologische aandoening, een probleem met de blaas of de sluitspier.

BEHANDELING TOTALE INCONTINENTIE

Totale incontinentie is vrij zeldzaam. Een goede diagnose is cruciaal en zal bepalend zijn voor de eventuele behandeling.

7. Zwangerschapsincontinentie

Deze vorm van incontinentie kan voorkomen zowel tijdens als na de zwangerschap. Tijdens de zwangerschap verslappen de bekkenbodemspieren. Door het uitzetten van de baarmoeder verhoogt ook nog eens de druk op de bekkenbodem. Zo kan licht urineverlies ontstaan.

Ook na de zwangerschap heeft men soms minder controle, vaak veroorzaakt door de opgerekte spieren, zenuwen of schedewanden.

BEHANDELING ZWANGERSCHAPSINCONTINENTIE

Bij zwangerschapsincontinentie opteert men meestal voor bekkenbodemrevalidatie bij een hierin gespecialiseerd kinesitherapeut. Na enkele weken stoppen de klachten meestal. Indien dit na 6 weken nog niet het geval is, kan men best een arts consulteren en kan een medische behandeling raadzaam zijn.

Fecale (ontlasting) incontinentie

Wanneer u last heeft van ongewilde ontlasting spreekt men over ontlastingsincontinentie. Deze variant wordt ook wel ‘fecale incontinentie’ genoemd.

De oorzaken kunnen heel divers zijn (slapper geworden spieren op bepaalde leeftijd, ontsteking van de endeldarm, …) en ook de behandeling kan heel divers zijn in functie van de diagnose. U raadpleegt best een arts!